نام آستر را حتی کسانی که سررشته‌ای از خیاطی ندارند، شنیده‌اند. این پارچه استفاده دیرینه‌ای در خیاطی و دوخت انواع البسه دارد. اما این‌که دقیقا آستر چه اصالتی دارد و چه کاربردهای گسترده‌ای دارد، ممکن است آن‌چنان برای همگان مشخص نباشد. در این مقاله سعی داریم تا درباره اصالت این پارچه، ویژگی‌ها و محاسن و معایب آن توضیحاتی ارائه کنیم تا برای انتخاب این پارچه دید وسیع‌تری داشته باشبد و بتوانید به‌صورت مناسب از آن استفاده نمایید.
آستر چه نوع پارچه‌ای است؟
در دوخت و دوز و خیاطی، پارچه آستر لایه درونی پارچه، خزه یا دیگر مواد درونی تشکیل دهنده لباس، کلاه، چمدان، پرده و کیف دستی است. آستر یک پوشش درونی و شسته و رفته درون البسه و سایر دوختنی‌ها فراهم می‌آورد که پارچه‌های رابط، وصله ها، لبه‌های درزها و دیگر جزئیات درونی آن‌ها را پنهان می‌کنند. یک پارچه آستر صاف موجب می‌شود یا کت یا ژاکت به‌آسانی روی لباس‌های دیگر قرار بگیرد و هم‌چنین باعث گرم شدن در آب و هوای سرد می‌گردد.
آسترها معمولا دارای رنگ‌های ثابت برای هماهنگ شدن با پارچه‌های پوشاک هستند اما آسترهای طرح‌دار و با تضاد رنگی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
آسترها انواع مختلفی دارند که شامل موارد زیر می‌شوند.
۱-میان آسترها
این نوع آستر در واقع یک لایه اضافه پارچه بین آستر و قسمت بیرونی پوشاک است. میان آستر عایق برای پوشاک زمستانی معمولا قبل از دوخت آستر به پوشاک، به قسمت‌های مشخص آستر دوخته می‌شوند.
۲- آستر جزئی یا نیمه
این نوع آستر تنها در قسمت‌های بالایی پشت و جلوی پوشاک جهت پنهان کردن لایه‌های قسمت کتف و حد فاصل‌ها با روکش یا بدون روکش مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۳- آستر داخل-زیپ، بیرون-زیپ، بیرون-دکمه یا درون-دکمه (این ونوع آستر معروف به آستردوز است)
این نوع آستر، یک نوع آستر قابل جابه‌جایی برای کت، ژاکت یا بارانی است که به‌وسیله زیپ یا دکمه‌های قابلمه‌ای به پوشاک دوخته می‌شود. پوشاک با آستر قابل جابه‌جایی معمولا همراه با یک پارچه سبک هم دوخته می‌شوند که باعث می‌شود کار نهایی تمیز و شسته و رفته درآید.
ویژگی‌های پارچه آستر
پارچه‌های آستر معمولا دارای یک سطح ابریشمی هستند و عموما از ابریشم، پلی‌استر، ویسکوز، استات یا ابریشم مصنوعی ساخته می‌شوند. معمولا آسترهایی که از ترکیب پلی‌استر و پنبه تولید می‌شوند، برای دوخت در کت و ژاکت به‌کار برده می‌شوند. با ترکیب پنبه و پلی‌استر برای تهیه آستر، ویژگی‌های هر دو نوع پارچه با هم برای آستر به‌وجود می‌آید.
آستر ساخته شده از پنبه و پلی‌استر قوی، با دوام و بدون چین و چروک است. این نوع آستر ترکیبی اغلب پس از شستن کمتر از یک پارچه کاملا نخی آب می‌رود.
جهت استفاده از پارچه آستر برای پرده‌های خانگی، می‌توان از آسترهای پرده‌ای از ۱۰۰ درصد از جنس پنبه، ۱۰۰درصد از جنس پلی‌استر یا ترکیب هر دو نوع استفاده کرد. آسترهای پرده‌ای برای استفاده در خانه و با ویژگی‌های دفع آب، مقاومت در برابر لکه‌ها، عایق بودن و جلوگیری از ورود اشعه ماوارء بنفش به داخل خانه طراحی شده‌اند.
انواع آسترها
همان‌طور که توضیح داده شد، آسترها دارای جنس‌های متفاوتی هستند. می‌توان از ابریشم، ویسکوز، استات، پلی‌استر و ابریشم مصنوعی بهعنوان آستر استفاده کرد. هر کدام از انواع مختلف آستر می‌تواند جهت استفاده خاصی به‌کار رود. برخی از گزینه‌های مناسب برای استفاده بهعنوان آستر در این قسمت تشریح می‌شوند:
۱- استات: یک پارچه مصنوعی نرم و سبک که به‌خوبی قابل تزیین است و دارای سطح براق و پر زرق و برق است. این پارچه فقط باید به‌صورت خشکشویی شسته شود.
۲- ابریشم هابوتای یا ابریشم چینی: یک پارچه ابریشم براق ساده‌بافت است که جنس نرمی دارد. این پارچه را هم می‌توان به‌صورت دستی و هم به‌صورت خشکشویی مورد شست و شو قرار داد.
۳- آستر پلی‌استر: یک پارچه مصنوعی نرم ساده‌بافت و سبک‌وزن است و اغلب به سبک ابریشم هابوتای تولید می‌شود. این نوع آستر دارای سطحی براق است و به‌خوبی قابل تزیین است. این پارچه‌ها عموما قابل شست و شو توسط ماشین لباسشویی با دور ملایم هستند.
محاسن و معایب انواع آسترها
انواع استفاده شده برای آسترها توضیح داده شد. هر کدام از این انواع آستر دارای محاسن و معایبی هستند که برخی از آن‌ها در ادامه بر می‌شمریم:
۱- آستر ابریشمی
محاسن: می‌توانند نرم و صاف باشند. هم چنین می‌توانند شفاف، نیمه شفاف، مات یا براق باشند. این نوع آستر برای پوست خوب است.
معایب: ممکن است در تابستان بسیار داغ شوند. خیلی با دوام نیستند و نیز باید با دقت مراقبت شوند. هم‌چنین آستر ابریشمب گران‌قیمت است.
۲- آستر نخی
محاسن: نرم، با تنفس بالا و قابل تحرک است. هم‌چنین این نوع آستر برای پوست خوب است و قابلیت شست و شو با ماشین لباسشویی را دارد.
معایب: لغزنده نیست و به‌آسانی چروک می‌شود.
۳- آستر پشمی
محاسن: گرم و عایق است و با تنفس بالا و نرم است.
معایب: می‌توانند باعث خارش شوند. هم‌چنین در تابستان بسیار گرم هستند و به‌علاوه باید با حساسیت زیادی مراقبت شوند.
۴- آستر کاپرو
محاسن: صاف، براق اطلسی، با تنفس بالا و قابل تحرک است.
معایب: لکه را راحت جذب می‌کنند و هم‌چنین خیلی قوی نیستند.
۵- آستر استات
محاسن: نسبت به پلی‌استر کمتر براق است و هم‌چنین دارای تنفس بالا است.
معایب: مستعد پاره شدن است، به‌آسانی چروک می‌شود و قدرت جذب کمی دارد.
۶- آستر پلی‌استر
محاسن: نرم و براق است. هم‌چنین قوی، نسبت به چین و چروک مقاوم و ارزان‌قیمت است. آستر پلی‌استر قابل شست و شو با ماشین لباسشویی نیز است.
چه نوع آستر برای چه نوع دوخت و دوز مناسب است؟
موقع خیاطی، توجه کمی به پارچه‌های درونی داریم. درحالی که آستر مناسب پوشیدن زبرترین پوشاک‌ها را راحت کرده و نقص‌های موجود را پنهان می‌کند.
نگاهی به پارچه تحت کار خود نگاه کنید. قانون کلی این است: پارچه‌های سبک‌تر به آسترهای سبک‌تر نیاز دارند ولی پارچه‌های سنگین‌تر با هر نوع آستر به‌خوبی هماهنگ می‌شوند. توصیه‌های زیر را برای دوخت آستر به هر نوع پارچه جدی بگیرید:
۱- لباس‌های تابستانی شبیه لباس‌های نازک، دامن و شلوار:
پارچه آستر نخی را برای پوشاک نخی (وویل یا باتیست) و آستر ابریشمی را برای پوشاک ابریشمی (هابوتای، چیفون، ساتن، کرپ د چین) انتخاب کنید. آسترهای ابریشم مصنوعی و ویسکوز نیز گزینه‌های خوبی هستند.
۲- لباس شب، دامن، کت مخملی و کت زربافت
آسترهای از جنس ابریشم چینی، ساتن ابریشمی، کرپ ابریشمی یا تافته برای این نوع پوشاک انتخاب‌های مناسبی هستند.
۳- کت و شلوار
آسترهای از جنس ویسکوز، کرپ یا بمبرگ برای کت وشلوار انتخاب‌های خوبی هستند. ابریشم نیز گزینه خوبی است.
۴- لباس‌های بافتنی
برای لباس‌های بافتنی از آسترهای کشی مانند پارچه کش‌باف خوب یا تریکو استفاده کنید.
۵- کت‌های پاییزی و زمستانی
برای گرمای بیشتر در این نوع لباس‌ها، آسترهای از جنس پشم گوسفند، خز مصنوعی، آسترهای شرپا یا لحافی انتخاب‌های مناسبی هستند. برای اهداف تزئینی نیز می‌توانید آسترهای ساتن ابریشمی یا آسترهای استات را به‌کار بگیرید.
قوانین محدودکننده‌ای برای انتخاب رنگ برای آسترهایتان وجود ندارد. با خیال راحت چندین رنگ را امتحان کنید تا بهترین گزینه را پیدا کنید. می‌توانید با رنگ‌های مکمل پیش بروید. مثلا یک آستر آبی روشن یا طلایی را برای یک کت نیروی هوایی در نظر بگیرید. هم‌چنین می‌توانید برای جیغ‌تر کردن رنگ از رنگ‌های با تضاد بالا استفاده کنید.
فقط توصیه‌ای را که باید جدی بگیرید این است که آسترهای طرح‌دار را با پارچه‌های با پوسته محکم ترکیب کنید وگرنه درست کردن آستر کاری کاملا دشوار می‌شود.
سخن آخر
در این مقاله به‌صورت خلاصه درباره انواع آسترها و ویژگی‌های هر کدام از آن‌ها توضیحاتی داده شد. آسترها با بسته به موارد استفاده‌شان، انواع مختلفی دارند. با توجه به استفاده‌ای که می‌خواهید از آستر به‌عمل آورید و با آگاهی از ویژگی‌های هر نوع آستر می‌توانید انتخاب بهتری برای دوخت و دوز مورد نظرتان داشته باشید. شاید هم کلا نظرتان راجع به آستر عوض شده است.
