همه ما بدون استثنا از لباس‌هایی که آنها را نخی می‌نامیم استفاده کرده‌ایم، اما منظور از پارچه نخی چیست؟ مگر دیگر پارچه‌ها از نخ ساخته نمی‌شوند؟ در ایران به پارچه‌هایی که از نخ پنبه ساخته می‌شوند پارچه نخی می‌گویند. در این مقاله سعی داریم با مزایا و معایب پارچه نخی و همچنین طرز ساخت این نوع پارچه آشنا شویم.
بهتر است اول نگاهی به جنس این نوع پارچه‌ها بیاندازیم.
پنبه یک الیاف طبیعی و نرم است (مانند مو بلند و نازک) که با دانه‌های گیاه پنبه رشد می‌کند. پس از آن که این الیاف از گیاه جمع‌آوری می‌شود، میتوان با ریسندگی به نخ پنبه تبدیل‌شان کرد. از نخ‌های تولید شده از الیاف پنبه، پارچه بافته شذه و پارچه نیز برای تهیه لباس و بسیاری موارد دیگر استفاده می‌شود.
پنبه یکی از قدیمی‌ترین الیاف تحت کشت بشر است، آثاری از پنبه که قدمت بیش از ۷۰۰۰ سال دارد، از مکان های باستان شناسی کشف شده است.
پنبه همچنین یکی از پر کاربرد‌ترین الیاف طبیعی موجود است که مصرف کنندگان در همه جا آن را برای مقاصد مختلف می‌پوشند و از آن استفاده می کنند.
در بین مزایا و معایب پارچه نخی به نظر میرسد که مزایای آن بیشتر مورد توجه مردم است تا معایب، چرا که مردم غالباً لباس‌های نخی می‌پوشند، مخصوصاً در هوای گرم؛ همچنین بسیاری از روپوش‌ها و روکش‌های استفاده شده در خانه‌ها، پارچه نخی ساخته شده از پنبه است. بسیاری از بانداژ‌هایی که برای بستن زخم در بیمارستان‌ها استفاده می‌شود نیز از جنس پنبه هستند.
محصولات غیر بافتنی نیز از پنبه تولید می‌شود که شامل پوشک یکبار مصرف ، دستمال مرطوب و محصولات بهداشتی زنانه است.
انواع پارچه نخی
پارچه های پنبه می‌توانند ابریشمی یا خشن، صاف یا بافت‌دار، ضخیم یا محکم، ساده یا مجلل باشند که آنها را به پارچه مورد علاقه برای مبلمان خانگی و لباس تبدیل می‌کند.
تطبیق پذیری، نرمی، قابلیت تنفس، جذب و دوام، تنها برخی از خصوصیات پارچه نخی است.
پارچه نخی انواع مختلفی دارد، همچنین مزایا و معایب پارچه نخی نیز مختلف است و در مصارف مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در اینجا به چند نوع از پارچه‌های نخی ساخته شده از پنبه اشاره می‌کنیم.
- بوم
- چنیل
- جین
- فلانل
- ژاکارد
- گره
- آکسفورد
- پوپلین
- ساتن پنبه‌ای
- مخمل
پارچه های نام برده شده تنها بخشی از پارچه‌هایی است که میتوان با استفاده از نخ پنبه ساخت.
در ادامه به بررسی مزایا و معایب پارچه نخی می‌پردازیم.
مزایای پارچه نخی
از آنجا که پنبه محصولی طبیعی است و به دلیل طرز تهیه و تولید آن در لباس، دارای مزایای بسیاری از قبیل توانایی کنترل رطوبت، عایق کاری، تأمین راحتی می‌باشد و همچنین ضد حساسیت و پارچه ای بادوام است.
کنترل رطوبت
پارچه پنبه نفس کشیده و رطوبت بدن را جذب می‌کند. این پارچه مایعات را مانند حوله از پوست جدا می‌کند.
پنبه می تواند تا یک پنجم وزن خود، قبل از اینکه شما احساس رطوبت کنید، آب جذب کند.
عایق بودن
لباس‌های پنبه‌ای عایق حرارتی در برابر گرما در تابستان و سرما در زمستان هستند، زیرا پارچه پنبه هوا را بین الیاف پارچه در تله می‌اندازد. الیاف نخی موجود در لباس، پارچه را از پوست دور نگه می‌دارد و باعث می‌شود هوای بیش‌تری بین پوست و پارچه قرار بگیرد که به عایق‌کاری کمک می‌کند.
ضد حساسیت بودن
پارچه پنبه به ندرت باعث بروز واکنش‌های آلرژیک می‌شود و پوشیدن پنبه اغلب برای افرادی که آلرژی پوستی دارند توصیه می‌شود. از آنجا که پنبه ضد حساسیت است و پوست را تحریک نمی‌کند، از آن در محصولات پزشکی مانند باند و گاز استفاده می‌شود و در مورد لباس کودک، گزینه بسیار مناسبی است.
ضد آب بودن
پارچه‌های پنبه‌ای را می توان با ساخت و تکمیل پارچه، به لباس های مقاوم در برابر آب تبدیل کرد؛ به عنوان مثال، پنبه را میتوان با بخار آب به شکل پارچه‌ای محکم و متراکم درآورد تا لباس‌های مقاوم در برابر آب و هوا ایجاد کند، با اینکه پارچه نخی متراکم می‌شود اما راحتی و تنفس خود را حفظ می‌کند.
راحتی
لباس پنبه نرم است و به راحتی کشیده می‌شود و همین ویژگی باعث می‌شود تا پارچه راحتی باشد. پارچه نخی به دلیل نرمی و راحتی آن، اغلب در لباس راحتی و لباس زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
دوام
پنبه از استحکام کششی بالایی برخوردار است و همین ویژگی باعث می‌شود قوی و بادوام باشد و احتمال پاره شدن آن کمتر شود. پارچه نخی در صورت خیس بودن، ۳۰ درصد بادوام‌تر از حالت عادی خود است و در بسیاری از شست‌وشو‌ها با آب گرم مشکلی برایش بوجود نخواهد آمد.
معایب پارچه نخی
پارچه نخ پنبه‌ای از مزیت نرمی و راحتی برخوردار است اما به راحتی نیز فرسوده شده و از بین می‌رود، چروک برمی‌دارد و این امر آن را برای لباس‌های رسمی نامناسب می‌کند. تمایل آن برای حفظ آب نیز باعث می‌شود تا برای لباس ورزشی به گزینه‌ای ضعیف بدل شود.
پنبه به راحتی آب می‌رود
لباس‌های ساخته شده از پارچه نخ پنبه، حتی اگر توسط تولید‌کننده فشرده‌سازی هم شده باشند باز هم هنگام شست‌وشو آب می‌روند. الیاف موجود در پنبه هنگام قرار گرفتن در معرض آب کوتاه‌تر می‌شوند و همین امر باعث کوچک شدن پارچه می‌شود. البته خشک کردن لباس پنبه در گرمای کم می‌تواند به جلوگیری از آب رفتگی شدید کمک کند؛ با این حال، به محض شست‌وشو، پارچه پنبه‌ای به ناچار مقدار کمی کوچک می‌شود.
پارچه نخی به راحتی چروک می‌شود
پارچه‌های پنبه‌ای به راحتی چروک می‌شوند و به اتوی ثابت نیاز دارند. در صورت استفاده از پارچه نخی در لباس‌هایی مانند پیراهن، شلوار و لباس‌هایی رسمی که ظاهر شسته و رفته‌ای از آنها انتظار می‌رود، نیاز به احتیاط دارد، حتی در لباس‌هایی که برای مسافرت استفاده می‌شوند نیز شاید مناسب نباشد، زیرا پنبه هنگام بسته بندی در چمدان، چروک می‌شود.
پنبه رطوبت را نگه می‌دارد
با اینکه این خاصیت لباس‌های نخی از لحاظ جذب عرق بدن خوب است، ولی از طرفی وقتی رطوبت در پارچه حفظ می‌شود هم باعث بوی بد شده و هم شکل و اندازه لباس تغییر کرده و از حالت خود در آمده و دراز می‌شود.
حال که تمامی مزایا و معایب پارچه نخی را با هم بررسی کردیم و آشنایی مختصری از نحوه ساخت این لباس‌ها بدست آوردیم، امیدواریم بهتر بتوانید برای خرید لباس‌های نخی تصمیم بگیرید و همچنین نگهداری و شست‌و شوی آنها را بهتر انجام دهید.
