از پارچه ابریشم بیشتر بدانید
تصویری که بیشتر مردم از پارچه ابریشم در ذهن‌شان دارند، پارچه‌ای است که قسمت پشتی آن صاف و قسمت جلویی‌اش یک پارچه ساتن براق است.
پارچه ابریشم بدلیل کیفیت و دوام بالا، زیبایی چشم‌نواز و همچنین نرمی و لطافت، یکی از مهم‌ترین و با ارزش‌ترین پارچه‌ها در صنعت مد به شمار می‌رود.
تا به حال به این فکر کرده‌اید که چه کسانی اولین بار از ابریشم، پارچه ابریشم ساختند؟
اولین کسانی که ابریشم را کشف کردند و به پرورش پیله‌های آن پرداختند، چینی‌ها بودند. هنر پارچه ابریشم، ابتدا محدود به اعضای دربار امپراطوری بوده است؛ اما کم‌کم در سطوح پایین جامعه چین گسترش و شهرت یافت. به تدریج یک مسیر تجاری به غرب به نام “جاده ابریشم”، پدید آمد. گذرگاهی پر پیچ و خم که از سرزمین چین شروع می‌شد و هزاران مایل دورتر در بازارهای خاور میانه پایان می‌یافت.
قرن‌ها فقط چینی‌ها اسرار تولید ابریشم را می‌دانستند و صادرات کرم ابریشم کاملاً ممنوع بود.
در حدود ۱۴۰ سال قبل از میلاد، تخم‌های کرم ابریشم و قلمه‌های درخت توت؛ که کرم ابریشم از آن تغذیه می‌کند، به خوتان (در افغانستان امروزی) رسیدند.
گفته می‌شود تخم کرم ابریشم توسط یک شاهزاده خانم چینی که به قصد ازدواج با پادشاه به آنجا رفته بود، به آن سرزمین قاچاق می‌شود و در آن زمان به هند و یک قرن بعد به کره و ژاپن منتقل می‌شود.
از آن زمان بافندگی ابریشم بخشی جدایی ناپذیر از روستاهای بی‌شمار شمال شرقی تایلند است.
ابریشم چیست؟
کرم ابریشم مرحله‌ای از چرخه زندگی پروانه‌های ابریشمی است. پیله پروانه ابریشمی برای تولید بخش عمده ابریشم جهان استفاده می‌شود.
کشاورزان، پروانه‌ها را در شرایط مخصوصی کنترل و نگهداری می‌کنند. کرم ابریشم زندگی را به عنوان یک تخم شروع می‌کند، سپس به کرم ابریشم، شفیره و سرانجام پروانه تبدیل می‌شود.
کرم ابریشم وقتی آماده تبدیل شدن به شفیره می‌شود، ماده‌ای مانند پروتئین را از طریق سر خود، ترشح می‌کند تا پیله را تشکیل دهد. برای تکثیر گونه به برخی کرم‌های ابریشم، اجازه داده می‌شود تا به پروانه تبدیل شوند، اما بیشتر آنها در همین مرحله برداشت میشوند تا در تولید ابریشم مورد استفاده قرار گیرند. پیله‌های کرم‌های ابریشمی وحشی نیز ممکن است جمع‌آوری شوند ، اما این امر کمتر رایج است.
پارچه ابریشم چگونه ساخته می‌شود؟
اینجا می‌خواهیم روش ساده و سنتی ساخت ابریشم را باهم بررسی کنیم، ساخت پارچه ابریشم شامل پنج مرحله است :
۱_پرورش کرم ابریشم و برداشت پیله
کرم‌های ابریشم در واقع حشرات بومی چین هستند. کرم ابریشم دیگر در طبیعت وجود ندارد، پس از گذشت چند قرن از کشف ابریشم، کرم ابریشم از پرواز ناتوان شده است و پس از بیرون آمدن از پیله خود سریعاً جفت‌گیری می‌کند و بعد از یک روز که تخم‌گذاری کرد می‌میرد.
پیله کرم ابریشم
کشاورزان، تخم کرم ابریشم را روی سبد‌هایی از چوب بامبو پرورش می‌دهند. آنها هر چند روز یک بار جای کرم‌ها را تمیز کرده و به آنها غذا می‌دهند، وقتی کرم‌ها به اندازه کافی بزرگ شدند، از خوردن دست کشیده و شروع به پیله بافی می‌کنند.
۲_استخراج تارها
وقتی پیله‌های تازه و شکننده آماده برداشت میشوند، هر پیله شامل بسیاری نخ ابریشمی بافته شده است. در پرورش کرم‌های ابریشم، برای صدمه ندیدن اتصال تارها، پیله ها در آب جوش قرار می‌گیرند تا کرم داخل آن بمیرد، پس از این کار نخ پیله‌ها را با وسیله مخصوصی جدا می‌کنند، حاصل این مراحل تشکیل یک نخ فوق‌العاده طولانی با استحکام بسیار، در عین ظرافت است.
استخراج نخ ابریشم
۳_رنگرزی
در گذشته برای رنگرزی ابریشم از منابع طبیعی مانند رنگ گل‌ها و گیاهان استفاده می‌شده است، به این صورت که رنگ حاصل، از خیساندن نخ در مخلوط گرم برگ‌های گیاهان به دست می‌آمد، سپس رنگ‌ها باید ثابت می‌شدند (گفته می‌شود که ریشه گیاه جوانه زایا به عنوان ماده ثابت کننده عمل می‌کرد).
این روش های سنتی تولید رنگ دیگر جایی در صنعت نساجی ندارد، امروزه رنگرزی با طیف گسترده‌ای از رنگ‌های مصنوعی رونق دارد.
۴_نخ‌ریسی
حتی امروزه، با وجود معرفی طیف گسترده‌ای از تکنیک‌های جدید نخ‌ریسی، چرخ سنتی ریسندگی هنوز هم برای اهداف مختلف استفاده می‌شود. چرخ‌های ریسندگی برای باز کردن پیچ کلاف‌های ابریشم رنگ شده و پیچیدن آنها روی قرقره استفاده می‌شود.
ریسندگی نخ ابریشم
۵_بافندگی
در روش سنتی، قرقره‌های نخ ابریشم بر روی تخته ایستاده‌ای نصب میشوند و بعد از تنظیم دقیق تارها، بافتن پود پارچه ابریشم انجام می‌گیرد. بافتن پارچه ابریشم روش خاص خود را دارد که ما از توضیح آن می‌گذریم.
خصوصیات پارچه ابریشم
الیاف ابریشمی خالص، دارای قابلیت جذب عالی هستند و باعث میشوند وسایل و پوشاک ابریشمی در تابستان خنک و در زمستان گرم باشند.
پارچه ابریشم در برابر چین و چروک و آفتاب، مقاوم نیست و قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید باعث ضعیف شدن و محو شدن پارچه می‌شود.
گرچه پارچه ابریشم را می‌توان با دست شست، اما خشک‌شویی آن، باعث افزایش عمر و زیبایی پارچه می‌شود.
انواع پارچه ابریشم
پارچه ابریشم را می‌توان در طرح‌های بافت متنوعی تولید کرد. در اینجا به چند نمونه از آنها اشاره می‌کنیم.
- شارمیز ابریشمی
- ابریشم چیفون
- ابریشم دوپیونی
- تور ابریشمی
- ابریشم خام
- لیف ابریشمی (ابریشم نیم تاب)
- شانتون ابر
- ارگانزا ابریشمی
- ماهوت ابریشمی
- ابریشم زربفت (گل برجسته)
- کرپ
استفاده‌های ابریشم
در حالی که بیشتر ما پارچه ابریشم را نرم و صاف می‌دانیم، این پارچه می‌تواند ترد و بدون بافت نیز باشد. الیاف ابریشم از جهات مختلفی بافته و فرآوری میشوند که این امر ظاهر، کیفیت و کاربرد آن را تعیین می‌کند.
در ادامه انواع کاربردهای پارچه ابریشم را بررسی خواهیم کرد.
تولید لباس
لباس‌های ساخته شده از پارچه ابریشم اغلب گران هستند و ارزش بالایی دارند. هنگامی که در فرآیند بافندگی الیاف ابریشمی بافته میشوند، پارچه ابریشمی مختلفی مانند کرپ، شانتونگ و ساتن ایجاد می‌شود.
از الیاف ابریشمی لباس‌های شبانه، لباس زیر و لباس راحتی با کیفیتی می‌تواند تولید کرد.
ابریشم خام غالباً برای کت‌های ورزشی مردانه، کت و شلوار های زنانه استفاده می‌شود.
دکور خانه
شاید اولین چیزی که به ذهن ما ایرانی‌ها در مورد استفاده از ابریشم در دکوراسیون خانه می‌رسد، فرش باشد. فرش نه‌تنها در ایران بلکه در اکثر کشور‌ها در دکوراسیون خانه نقش بسیار پررنگی دارد. فرشی که با الیاف ابریشم بافته شده باشد، بی‌شک ارزش بسیار بالایی دارد.
از دیگر مصارف ابریشم در دکوراسیون، استفاده از آن در روکش مبل‌های گران قیمت است. استفاده از بالش‌های رنگی ابریشمی روی مبل ها می‌توانند حس خوبی را به دکور اتاق شما اضافه کنند.
همچنین با پارچه ابریشم می‌توان پرده‌ها و روکش‌های نرمی برای بالش ها و راحتی‌ها تولید کرد. ابریشم ماتکا به دلیل پیچ و تاب و میزان الیاف مورد استفاده در ساخت آن، بافتی ضخیم دارد و در اثاثیه یا لوازم داخلی استفاده می‌شود.
پوشش‌های دیواری ابریشمی به اتاق‌های خواب و اتاق‌های نشیمن، زیبایی خاصی می‌بخشد. الیاف ابریشمی در اثاثیه منازل بهتر است در اتاق‌هایی که رفت‌وآمد در آنها کمتر است مورد استفاده قرار گیرد، چرا که ابریشم در برابر لکه آب مقاوم نیست.
موارد متفرقه
الیاف ابریشم بافته شده، برای ساخت چتر نجات و لاستیک دوچرخه استفاده می‌شود. الیاف ابریشم که فرآیند ساخت خاصی را پشت سر می‌گذارند، برای ساخت شریان‌های پروتز استفاده میشوند. به دلیل خاصیت ضد باکتریایی ابریشم، اغلب در زمینه پزشکی در زخم‌ها و سوختگی‌ها استفاده می‌شود، همچنین بسیاری از الیاف ابریشم برای ساخت بوم‌های نقاشی با جوهر، به کار می‌روند.
ترکیب با الیاف دیگر
ابریشم، قوی‌ترین فیبر پروتئین طبیعی است که می‌توان آن را با سایر الیاف مخلوط کرد تا پارچه‌هایی محکم و متنوع‌تر ایجاد شود.
ابریشم اغلب با الیاف دیگر مخلوط می‌شود. الیاف مصنوعی به پارچه ابریشم ثبات بیشتری می‌بخشد، همچنین آن را در برابر برداشتن لکه، در برابر آفتاب و آب مقاوم می‌کند. در لباس‌های ورزشی، اضافه کردن پنبه به الیاف ابریشم، باعث استحکام و مقاومت دربرابر لکه می‌شود. پارچه‌های اثاثیه یا لوازم داخلی نیز با این روش دوام بیشتری میابند و مراقبت از پارچه ابریشمی که در آنها الیاف ابریشم با الیاف مصنوعی مخلوط شده‌اند، بسیار ساده‌تر است.
ممنون بابت مقالیه خوبی که داشتین
سلام
آیا امکان دارد پرورش کرم ابریشم را در افغانستان داشته باشم البته از طریق رهنمود های شما