همواره انتخاب پارچه مناسب برای پوشاک یا سایر وسایل پارچه‌ای که با آن سر وکار داریم، دغدغه مهمی بوده است. این که پارچه به‌کار رفته برای دوخت پیراهنمان چقدر دوارم دارد، ممکن است چقدر دچار چین و چروک شود و چگونه می‌توان آن را شست که به آن آسیبی نرسد؟ یا این چه پارچه‌ای برای دوخت ملحفه یا روکش بالش انتخاب کنیم که خواب آسوده داشته باشیم؟ تمامی این سوالات با آگاهی از ساختار پارچه‌هایی که می‌خواهیم انتخاب کنیم و جنس و اصالت آن پارچه قابل پاسخ‌دهی است. یکی از پارچه‌های نرم و صافی که در مواجه با پوست، حس آرامش و راحتی می‌دهد، پارچه تنسل است.
این مقاله سعی داریم راجع به پارچه تنسل و ویژگی‌های ان صحبت کنیم تا جهت انتخاب این پارچه دید وسیع‌تری راجع به آن داشته باشید.
تنسل چیست؟
تنسل که در واقع یک نام برند شده برای پارچه‌های لیوسل و مدال است، نام نوعی پارچه است که از چوب درخت اکالیپتوس فراوری می‌شود و از جنس سلولز است.
پارچه تنسل دارای نرمی زیادی هستند و به‌صورت گسترده در صنعت مد استفاده شده و در طول زمان هیچ‌گاه از مد خارج نمی‌شوند. معمولا اسامی تنسل و لیوسل هر دو برای این نوع پارچه استفاده می‌شوند.
تنسل مانند ابریشم مصنوعی است و در صنعت تحت عنوان پارچه‌های سلولزی احیاء شده از تنسل یاد می‌شود. تولیدکنندگان پارچه تنسل، خمیر چوب مخصوص کاغذسازی را در یک حلال شیمیایی حل کرده و آن را درون قالب فشار می‌دهند تا به فرم پارچه درآید.
تفاوت بزرگ میان تنسل و ابریشم مصنوعی در این است که ابریشم مصنوعی به انرژی و مواد شیمیایی بیش‌تری برای تولید شدن نیاز دارد که روند تولید آن برای کارگران تولیدکننده پارچه، سمی و دارای دورریز بسیار است؛ ولی در مقابل، برای تولید پارچه تنسل از مواد شیمیایی با میزان سمی بودن کمتر استفاده می‌شود و هم‌چنین این مواد شیمیایی قابل بازیافت هستند و میزان کمی از آن‌ها دورریز می‌شود.
هم‌چنین برای تولید تنسل از چوب حاصل از درختان جنگل‌های با میزان قطع‌کردن پایدار و ثابت استفاده می‌شود که کمک بسیاری در حفظ محیط زیست می‌کند.
تاریخچه تنسل
فراوری لیوسل در سال ۱۹۷۲ توسط تیم آمریکایی تولید پارچه Enka در انکای کارولینای شمالی شروع شد. این تیم اکنون از بین رفته است. در سال ۲۰۰۳، این کار توسط نجمن آمریکایی شیمی‌دانان و رنگ‌شناسان بافت (AATCC) شناسایی شد. نام عملیاتی برای پارچه تولید شده درون سازمان انکا، “نیوسل” بود و توسعه این پارچه قبل از این‌که کار متوقف شود، ازطریق مقیاس آزمایشی کارخانه‌ای انجام شده بود.
این پارچه در سال دهه ۸۰ میلادی با نام “تنسل” توسط شرکت بریتانیایی Courtaulds توسعه یافت. فراوری برای اولین بار در کارخانه‌جات ابریشم مصنوعی کورتالدز در آلباما در سال ۱۹۹۰ و سپس در کارخانه Grimsby در سال ۱۹۹۸ تجاری‌سازی شد.
در سال ۱۹۹۸، کورتالدز توسط شرکت Akzo Nobel خریداری شد و این شرکت قبل بخش تنسل را بخش پارچه‌های دیگر تحت برند Accordis ادغام کرد و آن را زیر قیمت به یک شرکت خصوصی (شرکای CVC) واگذار کرد. در سال ۲۰۰، سی وی سی، بخش تولید تنسل را به Lenzing AGفروخت و این شرکت بخش تنسل را با کسب و کار Lenzing Lyocell خودش ترکیب کرد و نام برند تنسل را حفظ کرد.
هم‌چنین شرکت Birlaتنسل را با نام برند “اکسل” عرضه می‌کند.
دلیل محبوبیت تنسل
تنسل بیشتر از همه چیز به نرمی‌اش معروف است. در تحقیقی که یک شرکت جهت ارزش‌گذاری مجموعه ملحفه‌های لیوسل تنسل ۱۰۰درصد از مشتریانش انجام داده است، مشاهده کرده است که مشتریان شرکت، آن را در مقایسه با ملحفه‌های نخی یا ملحفه‌های ترکیب شده با نخ، نرم‌تر دانسته‌اند که قطعا مقایسه‌ای مطمئن‌تر از یک مقایسه کلی و کورکورانه است.
در واقع، شاید دید عمومی این باشد که ملحفه‌های نخی نرم‌تر از نوع تنسل آن باشند، ولی با انجام آزمایش بین مشتریان می‌توان به نتایج دیگری دست پیدا کرد.
با استفاده ار پارچه‌های تنسل هم‌چنین می‌توان پرده‌های عالی و با کیفیت تولید کرد که علاوه بر این که به‌اسانی چروک نمی‌شود، رنگ را به‌خوبی حفظ کرده و رنگ‌های زنده و شفاف را به نمایش می‌گذارد.
این پارچه‌ها قابلیت نتقال هوا و به عبارتی قابلیت تنفس بالایی دارند و رطوبت را نیز کنترل می‌کنند که به تنظیم دما کمک می‌کند. این ویژگی‌ها تنسل را به‌خصوص برای استفاده در تولید لباس و پوشاک و پارچه‌های مربوط به اتاق خواب محبوب و جذاب می‌کند.
پارچه تنسل را می‌توان با دیگر پارچه‌های شناخته شده‌تر مثل کتان یا پلی‌استر ترکیب کرد که این کار منجر به تولید محصولات نهایی شبیه جین با ویژگی‌های منحصر به فرد و نرمی بیشتر شود.
محاسن و معایب تنسل
برخی از برتری‌های پارچه تنسل در زیر برشمرده شده‌اند:
۱- هماهنگی با محیط زیست
تنسل از سلولز طبیعی موجود در خمیر چوب کاغذسازی تولید می شود و در استفاده از منابع طبیعی و انرژی صرفه‌جویی زیادی به‌عمل می‌آورد و کاملا زیست تخریب پذیر است.
۲- غنی بودن رنگ
تنسل از ابتدا، به‌دلیل جذب بالای پارچه با مد نظر قرار دادن کیفیت رنگی بالا تولید شد. این پارچه‌ها می‌توانند با استانداردهای بالا رنگرزی شوند.
۳- جاذب رطوبت
تنسل دارای قابلیت تنفس طبیعی دارد و جذب رطوبت ۵۰درصد بیشتر از پنبه دارد.
۴- آنتی‌باکتریال
به‌دلیل کنترل رطوبت آن، تنسل پارچه‌ای آنتی‌باکتریال است.
۵- احساس پارچه بودن
تنسل مشابه با ابریشم مصنوعی، احساس نرمی، تنفس، سبکی و راحتی می‌دهد. هم‌چنین دارای سطح بسیار صاف و نرم است که به آسانی قابل تزئین با هر طرح زیباست.
۶- مناسب برای پوست‌های حساس
سطح صاف پارچه تنسل حس نرمی به پوست می‌دهد و قابلیت شگفت‌انگیز فیتیله شده آن پوست را خشک نگخ می‌دارد. این قابلیت‌ها تنسل را به پارچه‌ای عالی برای پوست‌های حساس بدل می‌کند.
۷- همه‌کاره بودن (قابلیت تبدیل بالا)
تنسل یک تشکیل الیاف قابل کنترل دارد که می‌تواند با دستکاری می‌تواند حالت نرم مانند جیر به خود بگیرد یا صافی ابریشم را تداعی کند.
۸- با دوام بودن
پارچه جذاب تنسل مقاوم و بادوام است و نسبت به چین و چروک نیز مقاومت بالایی دارد.
تنسل دارای معایبی نیز هست که اعم هستند از:
۱- تنسل پس از اولین شست و شو در حدود ۳درصد کوچک می‌شود و فرم و حالت خئد را حفظ می‌کند.
۲- تنسل نسبت به پارچه‌های ساگار با محیط زیست دیگر بسیار گران قیمت‌تر است.
مراحل فرآوری تنسل
ان-متیل مورفولین ان-اکسید (N-Methylmorpholine N-oxide ) یا به‌طور مخفف NMO یا NMMO یک ترکیب ارگانیک است. NMMO مونو هیدرات به‌عنوان حلال جهت در فرایند فراوری لیوسل برای تولید پارچه تنسل به‌کار می رود.
لیوسل یک پارچه زیست تخریب پذیر سازگار با محیط زیست است که از سلولز رسوب شده از یک محلول ارگانیک که در آن هیچ ماده‌ای از گروه هیدروکسیل و هیچ ماده شیمیایی واسطه‌ای دخیل نیست، ساخته می‌شود. لیوسل را می‌توان به‌عنوان یک پارچه بازتولید شده و بهبودیافته ساخته دست انسان توصیف کرد.
انرژی‌های زیادی در فراینر تولید تنسل مصرف می‌شوند. فرایند رنگرزی و تولید بافت نیز مشکلاتی را در پی دارد. بسته به تولیدکنندگان، برخی از آن‌ها از مواد شیمیایی سمی در این فرایندهای اضافه استفاده می‌کنند.
لیوسل از سلولز حاصل از خمیر کاغذسازی استفاده می‌شود (سلولز یک پلیمر گاهی طبیعی است که در سلول‌های زنده گیاهی وجود دارد.
درختان از ۵۰درصد سلولز و پنبه از ۹۰در صد سلولز تشکیل شده است) و فرایند تولید لیوسل با قرار دادن ورقه‌های چوب به شیوه‌ای که به‌صورت مواد شبیه به یک کاغذ ضخیم دربیایند، شذرو عمی شود.
این کاغذ بریده شده و به قطعات کوچک تقسیم می‌شود و سپس به‌صورت شیمیایی حل می‌شود و به شکل دوغاب سلولز در می‌آید. سپس این دوغاب در قالب دستگاهی با سوراخ‌های ریز زیاد قرار می‌گیرد.
در این مرحله، لیوسل به شکل پارچه‌های ضخیم بلند در می‌آید و سپس فرایندهای شیمیایی روی آن انجام می‌شود، و قبل از فشرده شدن شسته و خشک می شود. در این مرحله، پارچه‌های لیوسل تنیده می شوند و سپس به‌تنهایی یا به‌صورت ترکیب شده با سایر پارچه‌ها تبدیل به رشته و الیاف می‌شوند.
لیوسل به‌صورت خشک یا خیس قوی و با دوام است و می‌تواند با دیگر پارچه‌ها مانند پشمی، نخی، جیر و دیگر پارچه‌های با دوام دست‌ساز ترکیب شود.
نتیجه‌گیری
حالا با دانستن جنس و اصالت تنسل، ویژگی‌ها و محاسن و معایب این پارچه می‌توان چه برای انتخاب به‌عنوان پارچه پوشاک و چه برای انتخاب جهت دوخت ملحفه یا پرده تصمیم‌گیری بهتری نمود. تنسل حس نرمی و صافی فوق‌العاده‌ای می‌دهد و جهت استفاده برای دوخت یک پیراهن خنک تابستانی بسیار مناسب است.
هم‌چنین با قابلیت رنگ‌پذیری و طرح‌پذیری بالا می‌توان با آن پوشاک، پرده و… با طرح‌های جذاب و رنگ‌های شفاف ایجاد کرد. قابلیت زیست تخریب پذیری تنسل نیز برای طرفدارن محایط زیست جذاب است. فقط نکته‌ای که می‌تواند یک مشتری را از خرید پارچه‌ها و پوشاک تنسل منصرف کند، قیمت بسیار بالای آن است.
پس اگر یک طرفدار محیط زیست هستید که به راحتی خود اهمیت می‌دهید و زیبایی و جذابیت برایتان مهم است، تنسل انتخاب مناسبی برای شماست به‌شرطی که پول اهمیت زیادی برایتان نداشته باشد!
