یکی از موثرترین و پراستفاده ترین اختراع بشر، پارچه است. ساختار پارچه تشکیل شده از الیاف طبیعی و یا مصنوعی است که در هم بافته شده و لایه‌ای انعطاف‌پذیر را به‌وجود می‌آورد. همچون دیگر ابداعات بشر، پارچه ها نیز همواره در حال تغییر و تحول بوده به‌طوری که امروزه با استفاده از مواد مختلف، انواع جنس پارچه با طرح‌های متنوع و رنگ‌های گوناگونی تولید شده است؛ بنابراین اکنون برای هر نوع لباس از یک جنس پارچه استفاده می‌گردد و نیز با توجه به مدل لباس، جنس پارچه انتخاب میشود. برای این که بتوانید از میان انواع جنس پارچه، متناسب با مدل لباسی که مدنظرتان است پارچه مناسب و مورد نظر خود را انتخاب کنید بهتر است تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید، چراکه قصد داریم شما را با برخی از پارچه‌های موجود، آشنا کنیم.
پارچه جین
یکی از انواع جنس پارچه که در ایران بسیار پرکاربرد و شناخته‌شده است، پارچه جین است، البته اغلب افراد در کشور ما این پارچه را با نام لی می‌شناسند، به این علت که برند لی اولین ارائه‌کننده لباس‌های دوخته شده از جین بود؛ بنابراین از همان زمان عده‌ای به اشتباه پارچه جین را لی می‌نامیدند.
از آنجایی‌که این پارچه بسیار شیک و زیبا بوده و با اغلب سلیقه‌ها متناسب است، هیچ‌گاه از مد نخواهد افتاد. جین از بافتی ناهموار و پنبه‌ای تهیه شده و از استحکام و ضخامت بسیار خوبی برخوردار است. بافت این پارچه به‌صورتی است که دو تار یا بیشتر از زیر عبور می کنند و با استفاده از گیاهان رنگ میشود.
پارچه جین دارای انواع متنوعی مانند انواع کاغذی پارچه جین، نخی، ضخیم، کشی و غیرکشی است. امروزه پارچه جین را می‌توان یکی از سبک‌های مد در دنیا دانست.
کتان
در میان انواع پارچه‌ها، عنوان پادشاه پارچه‌ها به پارچه کتان تعلق دارد. این پارچه تهیه‌شده از الیاف ساقه‌های گیاه کتان است. از ویژگی‌های اصلی پارچه کتان می‌توان به سبکی، جذب آب بالا و خنک بودن آن اشاره کرد، به‌همین دلیل لباس‌هایی که از جنس کتان تهیه شده‌اند برای فصول گرم سال مناسب می‌باشند.
معمولا پارچه کتان برای دوخت حوله، کیف، رومیزی، پیش بند، دستمال سفره، دوخت لباس، پوشش مبلمان و… کاربرد دارد، همچنین این پارچه دارای سطحی صاف و درخشنده است. کتان پس از شستشو تغییر سایز می‌دهد و یا به اصطلاح عامیانه دچار آب رفتگی میشود؛ بنابراین بهتر است قبل از اینکه برای دوخت لباس اقدام به برش پارچه کنید، یک بار آن را در آب قرار داده و پس از خشک شدن، برش دهید. لازم به ذکر است پارچه کتان دارای عمر و دوام زیادی بوده اما به راحتی چروک میشود.
پارچه ابریشم
از دیگر انواع جنس پارچه، ابریشم است. ابریشم نیز از جمله پارچه‌هایی است که تهیه‌شده از الیاف طبیعی بوده و از پیله کرم ابریشم تهیه میشود، البته امروزه از سایر الیاف و الیاف مصنوعی نیز برای تولید پارچه ابریشم استفاده میشود. ویژگی مهم پارچه ابریشم قابلیت تجزیه آن در محیط زیست است.
یکی از محکم‌ترین انواع جنس پارچه را ابریشم دارد و همچنین دارای براقیت و نرمی زیادی در سطح پارچه نیز هست. از ویژگی‌های منحصربه‌فرد پارچه ابریشم، می‌توان به جلوگیری از عبور گرما و حرارت در این نوع پارچه‌ها اشاره کرد. این خاصیت در واقع به دلیل پروتیئنی است که در الیاف این پارچه وجود دارد.
از نکات مهم دیگری که در مورد پارچه ابریشم می‌بایست به آن اشاره کنیم، قیمت بسیار بالای آن است و اینکه ابریشم در زمره پارچه‌های لوکس به‌شمار می‌رود و اغلب برای دوخت انواع لباس و پیراهن، کت وشلوار، کراوات، شال، مانتو و… کاربرد دارد.
پارچه نخی
یکی از معمول‌ترین انواع جنس پارچه، پارچه نخی یا همان پارچه پنبه‌ای است. پارچه‌های نخی دارای بافتی نرم هستند که همین موضوع باعث شده بسیار راحت باشند و به‌راحتی هوا را از خود عبور دهند. این پارچه از گیاه پنبه تهیه میشود و از آنجایی‌که پنبه یک محصول ارگانیک محسوب میشود، استفاده از آن هیچ خطری برای مصرف‌کننده نداشته و یک انتخاب مناسب برای افراد و محیط زیست به‌شمار می‌رود.
پارچه نخی یکی از پرکاربردترین انواع جنس پارچه شناخته میشود؛ به‌طوری‌که برای تولید بیش از ۳۰ نوع پارچه مورد استفاده قرار می‌گیرد. این پارچه دارای بافتی نرم و سبک و بسیار خنک است که هیچ‌گونه حساسیتی را در هنگام استفاده از آن به‌وجود نمی‌آورد. همان‌طور که گفتیم پارچه‌های نخی این قابلیت را دارند که هوا را به‌راحتی از خود عبور می‌دهند و این ویژگی سبب شده است که برای فصول گرم مناسب باشد.
جیر
از انواع پارچه‌های با منشأ طبیعی می‌توان به جیر اشاره کرد. این نوع پارچه از پوست برخی حیوانات مانند گوزن، بز، گوساله و گوسفند تهیه میشود و بر اثر فرایندی خاص، سطح گوشتی آن به‌صورت مخملی در می‌آید. سطح این نوع پارچه دارای بی‍نظمی‌هایی است که علت آن، همان حالت چرم مانند جیر است که منشأ اصلی این پارچه به‌شمار می‌رود.
یکی از ویژگی‌های پارچه جیر که یکی از معایب آن نیز محسوب میشود، کثیف شدن آن است که وقتی در معرض خاک و چربی قرار داشته باشد، خیلی زود دچار کثیفی خواهد شد.
این پارچه دارای مقاومت بسیار بالایی است و همچنین هوا را به‌راحتی در خود نفوذ نمی‌دهد و همین خاصیت باعث شده است این پارچه برای دوخت انواع پالتو و لباس‌های زمستانی کاربرد بیشتری داشته باشد.
کنف
پارچه کنف نیز از انواع جنس پارچه است که دارای منشاای طبیعی بوده و از گیاهی به نام کنف تهیه شده است. این نوع پارچه دارای بافت و جنس خاصی است که بیشتر برای استفاده در امور هنری کاربرد دارد. از این نوع پارچه همچنین برای طراحی‌های خاص و یا تزئین دکوراسیون جشن‌های عروسی استفاده میشود.
حریر
یکی از دیگر انواع جنس پارچه، پارچه حریر است که این نوع پارچه نیز دارای ساختاری طبیعی بوده و از الیاف طبیعی نوعی ابریشم نازک تهیه میشود. پارچه حریر نیز دارای انواع گوناگون و متنوعی است که برخی از آنها عبارتند از: کرپ حریر، حریر سیلم، حریر پرده ای، حریر ساتن و…
ریون
ریون یکی از انواع پارچه به‌شمار می‌رود که ماده اولیه و تشکیل‌دهنده آن، ماده سلولز است. همان‌طورکه می دانیم سلولز از لینتر پنبه و یا خمیر چوب برخی درختان همانند سرو و کاج حاصل میشود. معمولا برای تهیه ریون، می‌بایست سلولز الیاف پنبه یا چوب را به‌دقت بازیابی کنند؛ به‌این‌صورت و پس از انجام فرایندهای شیمیایی خاص و در طی چندین مرحله، سلولز طبیعی را به الیاف ریون تبدیل می‌کنند؛ بنابراین، می‌توان گفت که ریون جزئی از الیاف سلولزی بازیافتی محسوب میشود.
مخمل
از مشخصه‌های پارچه‌های مخملی، نرمی و لطافت بیش از حد این نوع از انواع جنس پارچه است. مخمل نیز به‌عنوان پارچه‌های بسیار لوکس و دارای قیمت بالا شناخته میشود؛ چراکه فرایند تولید این پارچه بسیار سخت و دشوار است، البته امروزه با کمک فناوری‌های مختلفی که در زمینه تولید این پارچه وجود دارد، هزینه‌های تولید آن تا حدود زیادی کاهش یافته است.
از ویژگی‌های این نوع پارچه می‌توان به سطح کرک مانند آن اشاره کرد. پارچه‌های مخملی از الیاف ابریشم، پنبه، پشم و کتان بافته و تولید می‌شوند. کاربرد اصلی پارچه مخملی برای دوخت انواع روتختی، پیراهن، پرده و… خواهد بود.
ویسکوز
یکی دیگر از انواع جنس پارچه که دارای که منشا طبیعی بوده، پارچه ویسکوز است که دارای ماهیتی گیاهی هستند. ویسکوز به دو صورت الیاف پرز کوتاه و پرز بلند تهیه میشود. این پارچه دارای استحکام زیادی نیست، اما در جذب رطوبت و ایجاد خنکی عملکرد بسیار مناسبی دارد، به‌همین دلیل برای دوخت انواع لباس در تابستان و گرما کاربرد دارد.
از معایب این نوع پارچه می‌توان به عمر کوتاه آنها در مقابل آب اشاره کرد. این پارچه‌ها در صورت خیس شدن عمر کوتاهی پیدا می‌کنند، علاوه‌بر آن برای تولید ویسکوز از ۵۰ درصد پارچه استفاده می‌گردد.
لاکرا یا الاستین
نوع دیگری از انواع جنس پارچه، لاکرا یا الاستین است. این نوع پارچه به‌عنوان یک پارچه مصنوعی شناخته میشود. از جمله ویژگی‌هایی که این پارچه دارد، خاصیت کشسانی فوق‌العاده است که از پلاستیک طبیعی محکمتر و بادوام‌تر است. معمولا به‌خاطر وجود همین خاصیت، از این پارچه برای دوخت مواردی استفاده میشود که کشسانی و مخصوصأ راحتی مورد نظر خواهد بود، مثلا از این پارچه برای دوخت انوع لباس‌های ورزشی استفاده میشود.
پلی استر
پلی‌استر از جمله انواع جنس پارچه است که به‌طور کامل جزء پارچه‌های مصنوعی به‌شمار می‌رود. امروزه از این پارچه به‌عنوان جایگزینی مناسب برای پنبه یا نخ مورد استفاده قرار می‌گیرد و کاربردهای بسیار زیادی در صنعت مد و پوشاک دارد. لباس‌هایی که از پارچه پلی‌استر تهیه می‌شوند از استحکام قابل قبولی برخوردار می‌باشند و به‌همین دلیل از محبوبیت زیادی در بین مصرف‌کنندگان برخوردار هستند.
متقال
این نوع پارچه، تقریبأ دارای ضخامت زیاد و تراکم بالا است. متقال خاصیت رنگ‌پذیری مناسبی ندارد و به‌همین‌دلیل تنها در رنگ‌های سفید و شیری موجود میباشد. معمولا از این نوع پارچه برای لباس استفاده نمی‌شود و اغلب برای دوخت روبالشی و ملحفه و… کاربرد دارد.
پارچه‌هایی که در این مطلب به بررسی و ارزیابی آنها پرداخته شد، تنها بخشی از انواع جنس پارچه محسوب می‌شوند؛ چراکه پارچه‌ها باتوجه به پیشرفت تکنولوژی، دارای انواع متفاوت و متنوعی هستند.
آشنایی با انواع جنس پارچه، مهمترین لازمه برای طراحی و تولید لباس به‌شمار می‌رود و طراحان و تولیدکنندگان پوشاک می‌بایست با شناخت کامل انواع جنس پارچه محصولی تولید کنند متناسب با نیاز بازار، مد و دارای کیفیت و دوام لازم باشد.
