به عنوان دوست‌دار فشن ، طرفدار مد یا طراح لباس احتمالاً در مجله‌های مد و لباس به واژه پارچه جیر برخورده‌اید، اما دقیقاً جیر به چه نوع پارچه‌ای گفته می‌شود و چه کاربردهایی دارد؟
به‌طور خلاصه، پارچه جیر به نوعی از چرم گفته می‌شود که به آن چرم جیر هم گفته می‌شود. جیر ترکیبی از چند ماده مختلف نیست و در عین سادگی، بافتی است که به پارچه جلوه نرم و فیبری می‌دهد.
پارچه جیر چطوری ساخته می‌شود؟
پارچه جیر از چرم حیوانات که در لایه زیرین پوست آن‌ها وجود دارد، تهیه می‌شود. چرم صنعتی هم از پردازش پوست، چرم خالص و پوست پشم‌دار حیوانات در انواع مختلف ساخته می‌شود. گاهی طراحان و تولیدکنندگان پارچه، متریال سطح رویین چرم را با سطح نرم زیرین جا‌به‌جا می‌کنند، در این حالت جیر در سطح روئین قرار می‌گیرد؛ در اینصورت جیر زمخت‌تر و محکم‌تر از حالت اصلی خود به نظر می‌رسد و از حالت ظریف دوست‌داشتنی که از جیر سراغ داریم، فاصله می‌گیرد.
اما اکثر اوقات از روش رایج‌تری استفاده می‌شود که در آن چرم، شکافته شده و سطح رویین برداشته می‌شود تا فقط سطح زیرین باقی بماند. در این حالت هر دو طرف پارچه از جنس جیر است. در روش دوم پارچه جیر نرم‌تر و منعطف‌تری به وجود می‌آید.
پارچه جیر از چه چیزی ساخته می‌شود؟
سوال این است که جیر از چه موادی تشکیل می‌شود؟ جالب است بدانید که جیر تقریبا از چرم هر حیوانی ساخته می‌شود، اما استفاده از چرم حیواناتی مثل بره، بز، آهوی کوهی، گوساله و خوک رایج‌تر است.
نوع چرم حیوان بر روی محصول نهایی پارچه تاثیرگذار است. چرم گاو بالغ یا آهوی کوهی در مقایسه با سایر حیوانات ضخیم‌تر است. اگر از این چرم‌ها برای این پارچه استفاده کنیم، محصول نهایی دارای پرزهای تیره خواهد شد. این چرم نرمی جیری را که از آن انتظار داریم، نخواهد داشت. پرزهای سطح پارچه نتیجه ترکیب نا‌به‌جای موهای ریز حیوان با متریال سطح چرم هستند.
پارچه جیر چه کاربردی دارد؟
پارچه جیر آنچنان مقاوم نیست و برای استفاده در وسایل خانه و لباس بیرونی هم مناسب نیست؛ شاید این سوال برایتان ایجاد شود که واقعاً این پارچه به چه دردی می‌خورد؟
لطافت مثال‌زدنی و ذات روشن این پارچه باعث می‌شود که برای پوشاک، اکسسوری‌های مد با کیفیت مثل کیف، کفش یا امثال این‌ها فوق‌العاده باشد. علاوه بر آن جیر روکش مناسبی برای محصولات چرمی درشت و محکم است.
تاریخچه جیر
جالب است بدانید که تاریخچه استفاده از چرم حیوانات برای درست کردن لباس و وسایل خانه به دوران پارینه سنگی برمی‌گردد، یعنی پارچه‌های جیر تاریخچه‌ای طولانی و آمیخته با فرهنگ انسان دارند.
در طول انقلاب صنعتی، تغییرات دراماتیکی در چرم جیر رخ داد؛ زمانی که انواع جدید جیر از مواد شیمیایی دباغی شده به‌وجود آمدند که این مواد برای ساخت چرم، حیاتی به‌شمار می‌رفتند.
در قرن بیستم، پارچه جیر محبوبیت بیشتری در صنعت مد پیدا کرد و به عنوان سمبل آن شرایط مورد توجه قرار گرفت، دلیل آن هم ظرافت و مجلل بودن ذاتی جیر بود. این پارچه به طرز شگفت‌انگیزی همه‌کاره بود و در هر محصولی به‌کار می‌رفت. حالت سیالیت پارچه باعث شد که جیر مورد توجه طراحان مد مشهوری مثل پاکین، جیونچی و هرمس برای کت‌واک قرار بگیرد. حتی امروزه نیز طراحان با مواد دباغی شده کار می‌کنند تا بتوانند محصول چرم بی‌نظیری را برای کالکشن خود خلق کنند.
انواع چرم جیر
طیف وسیعی از چرم و تنوع گوناگونی از چرم جیر وجود دارد. بسته به نوع حیوانی که چرم از گرفته می‌شود، نوع جیر هم متفاوت خواهد بود.
الف) جیر پوست گوسفند: غالباً از پوست بره استفاده می‌شود. این نوع پوست از پوست سایر انواع گوسفند روشن‌تر و نرم‌تر است. اگرچه که چرم نام‌برده ضدآب نیست ولی این جیر برای محافظت از انسان در برابر بادهای سرد و فصل زمستان عالی است.
ب) جیر پوست خوک: جیر پوست خوک به اندازه جیر پوست گوسفند محبوب نیست، اما از نظر جنس بافت، سفت و محکم‌تر از نوع قبلی است. پرزهای نرم و کوتاهی هم روی سطح آن به چشم می‌خورد. دوام و ماندگاری بیشتری هم نسبت به نوع گوسفندی دارد.
ج) جیر چرم گاو: مثل نوع گوسفندی، چرم گوساله از چرم گاوهای بالغ برای تولید جیر مناسب‌تر است. به دلیل پرزهای درشتی که دارد چندان محبوب نیست، اما اگر به دنبال جنسی هستید که ماندگاری فوق‌العاده‌ای داشته باشد، جیر چرم گاو بسیار بادوام است.
مزایا و معایب پارچه جیر:
مثل هر پارچه دیگر، جیر هم مزایا و معایب خودش را دارد. در اینجا به چندتا از قابل توجه‌ترین ویژگی‌های چرم اشاره می‌کنیم:
مزایا:
- جیرهای ضخیم بسیار بادوام هستند
- حس نرمی و مجلل بودن را القا می‌کنند
- ظاهر پرزدار
- ماندگاری بالا
معایب:
- آب را به‌راحتی جذب می‌کند
- به‌راحتی می‌تواند کثیف شود
- خیلی حالت ارتجاعی ندارد
- گران است
